Trời ơi, hôm nay mình nói về cái chuyện đánh giá bài báo khoa học, nghe thì ghê gớm nhưng mà thực ra nó không có phức tạp như mọi người nghĩ đâu. Đọc bài báo khoa học thì mình chỉ cần biết cái bài đó nói về cái gì, có đáng tin hay không, rồi mấy cái phần quan trọng trong bài đó nữa là được rồi.
Thường thì một bài báo khoa học nó sẽ có vài loại, như mình được biết, mấy nhà xuất bản quốc tế uy tín như là Springer người ta chia ra làm năm loại chính. Đó là:
- Bài báo nghiên cứu gốc (original research article): Đây là loại bài mà người ta nghiên cứu rồi phát hiện ra cái mới, chưa ai biết tới.
- Bài báo ngắn (short report or letter): Loại này thì nó ngắn hơn, thường chỉ nêu vài cái kết quả nhỏ, không phải là phát hiện lớn gì lắm.
Giờ, để đánh giá một bài báo khoa học, mình phải coi nó có cái mục đích nghiên cứu gì, câu hỏi nghiên cứu ra sao. Nói thật, cái quan trọng nhất là coi thử nó có trả lời được câu hỏi đó hay không, có làm đúng phương pháp hay không. Nếu mà cái phương pháp sai thì mấy cái kết quả cũng chẳng tin được đâu.
Mấy cái bài báo khoa học mà mình thấy trên Google Scholar đó, nó giúp mình tìm bài báo từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng mà không phải bài nào cũng chất lượng đâu. Coi cho kỹ cái nhà xuất bản của bài báo đó là ai, có uy tín không, rồi coi mấy cái người viết bài có phải chuyên gia trong lĩnh vực đó không.
Tiếp theo là coi cái dữ liệu, số liệu trong bài báo. Bài báo nào mà không có số liệu, không có cách làm rõ ràng thì đừng có tin. Phải coi thử họ có đưa ra được bằng chứng rõ ràng không. Mấy cái bài báo mà cứ nói chung chung, không đưa ra bằng chứng cụ thể thì mình cũng khó tin lắm.
Rồi, còn cái phần bàn luận trong bài báo nữa, đó là phần quan trọng để coi cái kết quả nó có hợp lý hay không. Nếu mà bàn luận mà không có liên quan gì tới kết quả, hay là cứ nói mơ hồ thì cũng đáng nghi. Coi chừng mấy cái bài mà người ta cố tình làm cho phức tạp lên, chứ thực ra nội dung nó chẳng có gì.
Có nhiều bài báo khoa học, nhìn thì dài dòng nhưng mà chẳng có ý gì mới. Cái này mình phải coi qua mấy cái phần giới thiệu, phương pháp, kết quả và bàn luận. Nếu mà nó cứ lặp đi lặp lại mấy cái cũ, không có phát hiện gì mới, thì chắc chắn là bài đó không có giá trị lắm.
Còn một điểm nữa là bài báo có được đăng trên tạp chí uy tín không. Tạp chí nào mà không có uy tín thì bài báo đăng lên cũng không có đáng tin. Mình phải coi thử cái tạp chí đó có bị phê bình gì về chất lượng hay không. Mấy tạp chí kiểu này hay đăng bài kém chất lượng lắm.
Tóm lại, để đánh giá một bài báo khoa học, mình cần coi mục tiêu, phương pháp, kết quả và bàn luận. Phải biết lọc ra cái bài nào đáng tin, cái nào không, chứ không phải cái nào người ta viết ra cũng đều là đúng đâu. Cái gì cũng phải cẩn thận, đọc cho kỹ, rồi mới tin được!
Tags： [đánh giá bài báo khoa học, bài báo khoa học, Google Scholar, Springer, phương pháp nghiên cứu]
